ડ્યુક ઑફ એડિનબરાના નિધન બાદ દુનિયાભરમાંથી વિવિધ દેશોના રાજકીય નેતાઓ, રાજવી પરિવારો અને અગ્રણીઓ શ્રદ્ધાંજલિ અર્પણ કરી રહ્યા છે ત્યારે શાહી કુટુંબના સભ્યો પ્રિન્સ ચાર્લ્સ, એન્ડ્ર્યુ, એડવર્ડે અને પ્રિન્સેસ એને તેમના પિતા સાથેના તેમજ પ્રિન્સ વિલીયમ અને હેરીએ તેમના દાદા સાથેના મધુર સંબંધોની યાદો તાજી કરી તેમના અસાધારણ જીવનને શ્રદ્ધાંજલિ આપી છે.
પ્રિન્સ ફિલિપ વિષે બીબીસીના શ્રદ્ધાંજલિના કાર્યક્રમમાં પ્રિન્સ ચાર્લ્સે તેમના ભાઈ-બહેનોને પિતાની યાદમાં લઈ જતા કહ્યું હતું કે ‘’તમે જાણો છો તેમ તેઓ મૂર્ખ બનીને ભોગ બન્યા નહોતા. તેથી જો તમે એવું કશું કહ્યું હોય જે કોઈપણ રીતે અસ્પષ્ટ હતું – તો તેઓ કહે છે કે ‘તમારા મનને તૈયાર કરો! તમને વિવિધ બાબતો કેવી રીતે કરવી, તેની સૂચના આપવી તે બતાવવામાં તેઓ ખૂબ જ સારા હતા. તેમની ઉર્જા આશ્ચર્યજનક હતી, મારી માતાને ટેકો આપવા માટે અને અસાધારણ રીતે આટલા લાંબા સમય સુધી આમ કરવામાં સક્ષમ બન્યા હતા. તેમણે જે કર્યું તે એક આશ્ચર્યજનક સિદ્ધિ છે.’’
પ્રિન્સ એન્ડ્રુએ કહ્યું હતું કે ‘’તે સમયે અન્ય પરિવારની જેમ, તમારા માતાપિતા પણ દિવસે નોકરી કરવા નીકળ્યા હતા. પણ સાંજે, બીજા કોઈ પરિવારની જેમ જ, અમે એકઠા થઈ જતાં, અમે સોફા પર એક જૂથ તરીકે બેસી જતાં અને તે અમને વાંચી સંભળાવતા.’
પ્રિન્સ ફિલીપના દિકરી પ્રિન્સેસ એને ITV પર પ્રસારીત મુલાકાતમાં જણાવ્યું હતું કે ‘’હવે અમારૂ જીવન સંપૂર્ણપણે અલગ હશે. મારા પિતાએ તેમનું બાળપણ તેમના પિતા વગર સંઘર્ષશીલ માતા અને મિત્રો વચ્ચે વિતાવ્યું હતું. તેઓ વર્ચ્યુઅલ રીતે શરણાર્થી હતા કારણ કે તેમની પાસે ક્યાંય જવા જેવું નહોતું. સ્કોટલેન્ડની ગોર્ડનસ્ટન શાળાની સારી અસર થઇ હતી. શાળાના બાળકો માટે ડ્યુક ઑફ એડિનબરા એવોર્ડ પણ આ માટે જ હતો. તેઓ માનતા હતા કે શાળાની બહારની બાબતો પણ તમને વ્યક્તિગત તરીકે વિકાસ કરવામાં મદદ કરવા માટે જરૂરી છે. તે તમારી શક્તિને વિકસાવે છે. જો શિક્ષણ ન હોય તો બીજી બાબતો તમારી તાકાત બનશે. તેઓ દરેકને વ્યક્તિગત રીતે માનતા અને તેમને આદર આપતા. મને લાગે છે કે હું તેમને હંમેશાં ત્યાં રહેવા બદલ શ્રેષ્ઠ રીતે યાદ કરીશ. અને એક વ્યક્તિ કે જે તમારા વિચારોને મૂકી શકો છો, પરંતુ જો તમને મુશ્કેલી આવી રહી હોય તો તમે હંમેશા તેમની પાસે જઇ શકો અને તે સાંભળશે અને મદદ કરવાનો પ્રયત્ન કરશે.’’
મહારાણીના પુત્ર અર્લ ઓફ વેસેક્સ, પ્રિન્સ અડવર્ડે પોતાના પિતાના મીડિયા દ્વારા કરાયેલા “અયોગ્ય નિરૂપણ” અંગે દિલગીરી વ્યક્ત કરતાં કહ્યું હતું કે “તેઓ હંમેશાં ઇન્ટરવ્યુ મેનેજ કરવા અને એવી બાબતો કહેવામાં સક્ષમ હતા જે કહેવા માટે આપણે હંમેશાં કલ્પના કરીએ છીએ. તેઓ તેજસ્વી હતા. તેમને સાંભળવાનો લહાવો મળ્યો છે તેમણે કહ્યું છે કે હંમેશા તેમની આંખોમાંથી રમૂજ ટપકતી હતી. મારા માતાપિતાએ આ બધાં વર્ષો દરમિયાન, બધી ઘટનાઓ, તમામ પ્રવાસ અને વિદેશના કાર્યક્રમો દરમિયાન એકબીજાને લાજવાબ ટેકો આપ્યો છે. મારા પિતા હંમેશાં ટેકો અને પ્રોત્સાહન અને માર્ગદર્શનનો એક મહાન સ્રોત હતા, અને અમે જે પણ પ્રવૃત્તિઓ અથવા જે કંઇપણ પ્રયાસ કરવા માંગતા હતા તે માટે હંમેશા પ્રોત્સાહિત કરતા હતા. હું હંમેશાં તેમને યાદ રાખીશ અને તેમનો આભાર માનું છું.’’
પ્રિન્સ એડવર્ડે કહ્યું હતું કે ‘ડ્યુક ઑફ એડિનબરા એવોર્ડ કદાચ તેમના ફાઉન્ડેશનોમાં સૌથી વધુ જાણીતો છે. હવે તે 140થી વધુ દેશોમાં ફેલાઈ ગયો છે. ડ્યુક ઑફ એડિનબરાનું બિરુદ તેમના સૌથી નાના પુત્ર પ્રિન્સ એડવર્ડને આપવામાં આવશે. પરંતુ શાહી પ્રોટોકોલને કારણે તેના ભાઈ ચાર્લ્સ રાજા બને ત્યાં સુધી રાહ જોવી પડશે.
પ્રિન્સ ફિલિપને શ્રધ્ધાંજલિ આપતા પ્રિન્સ વિલિયમે જણાવ્યું હતું “મારા દાદા અસાધારણ માણસ હતા. હું મારા દાદાને મીસ કરીશ. પણ હું જાણું છું કે તેઓ ઇચ્છશે કે અમે કામ પર પાછા લાગી આગળ વધીએ. મારા દાદાનું આખી સદીનું જીવન તેમના દેશ અને કોમનવેલ્થ, તેમની પત્ની અને રાણી અને અમારા પરિવારની સેવામાં ગયું હતું. હું નસીબદાર છું કે મારા સારા સમય અને મુશ્કેલ દિવસો દરમિયાન માર્ગદર્શન આપવા માટે તેઓ હાજર હતા. હું હંમેશાં આભારી રહીશ કે મારી પત્ની પાસે મારા દાદાને ઓળખવા માટે અને તેમણે જે દયા બતાવી તેના માટે ઘણાં વર્ષો હતા. મારા બાળકો પાસે પણ હંમેશા તેમના પરદાદા તેમને કેરેજમાં લેવા આવતા હતા તેની યાદો રહેશે. મારી પત્ની, કેથરિન તેઓ ઇચ્છતા હતા તે કરવાનું ચાલુ રાખશે અને આગામી વર્ષોમાં રાણીને ટેકો આપશે”.
પ્રિન્સ હેરી અને મેગન માર્કલે ડ્યુક ઓફ એડિનબરાના મૃત્યુના સમાચાર પછી પ્રિન્સ ફિલિપને તેમની આર્ચવેલ વેબસાઇટ પર એક પોસ્ટ મૂકી બે લાઇનના સંદેશ સાથે ટૂંકૂ શ્રદ્ધાંજલિ આપી હતી. જે આ મુજબ હતી ‘તમારી સેવાઓ બદલ આભાર… તમારી ખોટ બહુ સાલસે.’ માત્ર 21-શબ્દની આ પોસ્ટ, વેબસાઇટના મેઇન પેજને આવરી લેતી હતી.
દાદાને શ્રદ્ધાંજલિ આપતાં, પ્રિન્સ હેરીએ કહ્યું હતું કે “તેઓ તીવ્ર સમજશક્તિ ધરાવતા હતા અને તેઓ તેમની આભાના કારણે સૌનું ધ્યાન આકર્ષિત કરી શકતા હતા – અને તેઓ આગળ શું કહેશે તે તમે ક્યારેય કળી શકતા ન હતા. તેમને એક મોનાર્ક, ડેકોરેટેડ સર્વિસમેન, રાજકુમાર અને ડ્યુક તરીકે યાદ કરવામાં આવશે. પરંતુ મારા માટે, તમારા જેવા ઘણા લોકોની જેમ, જેમણે આ પાછલા વર્ષ દરમિયાન કોઈ પ્રિય અથવા દાદા-માતાપિતાને ગુમાવ્યો છે, તેમ તેઓ મારા દાદા હતા: બરબેકયુના માસ્ટર, લીજેન્ડ ઓફ મંટર હતા.”
