ભારતમાં જી20 સમિટના પ્રથમ સત્રના બેઠકની શરૂઆત ભારતીય વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના સંબોધન સાથે થઈ હતી. તેમણે વન અર્થ (ONE Earth)નામના ઉદઘાટન સત્રમાં ભાગ લીધો હતો. આ દરમિયાન તેમણે ‘વન સન, વન વર્લ્ડ, વન ગ્રિડ’ પર ભાર મૂક્યો હતો કે, સમગ્ર વિશ્વને નવા સમાધાનની જરૂર છે. પરસ્પર વિશ્વાસથી કોઈ સંકટ નહીં ટકે અને જે વિશ્વાસનું સંકટ છે તેને મળીને દૂર કરીશું. વડાપ્રધાને કહ્યું કે ‘સૌનો સાથ, સૌનો વિકાસ, સૌનો વિશ્વાસ’ મંત્ર પથ પ્રદર્શક છે.
જી-20 સમિટના સત્ર-1માં ભારતીય વડાપ્રધાનના પ્રવચનના મુદ્દા નીચે મુજબ છે.
ભારત આસ્થા, આધ્યાત્મિકતા અને પરંપરાઓની વિવિધતાઓથી ભરેલો દેશ છે. વિશ્વના ઘણા મોટા ધર્મો અહીં જન્મ્યા હતા, અને વિશ્વના દરેક ધર્મને અહીં આદર મળ્યો છે. ‘લોકશાહીની માતા’ તરીકે સંવાદ અને લોકતાંત્રિક સિદ્ધાંતોમાં આપણી માન્યતા અનાદિકાળથી અતૂટ રહી છે. આપણી વૈશ્વિક વર્તણૂકના મૂળમાં ‘વસુધૈવ કુટુંબકમ’ના મૂળભૂત સિદ્ધાંતનો અર્થ થાય છે, જેનો અર્થ થાય છે, ‘વિશ્વ એક પરિવાર છે.’
વિશ્વને એક પરિવાર તરીકે જોવાની આ જ કલ્પના દરેક ભારતીયને ‘એક પૃથ્વી’ની જવાબદારીની ભાવના સાથે જોડે છે. ‘વન અર્થ’ની આ ભાવના સાથે જ ભારતે ‘લાઈફસ્ટાઈલ ફોર એન્વાયર્નમેન્ટ મિશન’ની શરૂઆત કરી છે. ભારતની પહેલ અને તમારા સહકારથી આખું વિશ્વ આ વર્ષે જળવાયુ સુરક્ષાનાં સિદ્ધાંતો સાથે સુસંગત થઈને ‘આંતરરાષ્ટ્રીય બાજરી વર્ષ’ની ઉજવણી કરી રહ્યું છે. આ જુસ્સાને અનુરૂપ ભારતે સીઓપી-26 ખાતે ‘ગ્રીન ગ્રીડ્સ ઇનિશિયેટિવ-વન સન, વન વર્લ્ડ, વન ગ્રિડ’ લોન્ચ કરી હતી.
આજે ભારત એવા દેશોમાં સ્થાન ધરાવે છે જ્યાં મોટાપાયે સૌર ક્રાંતિ ચાલી રહી છે. લાખો ભારતીય ખેડૂતોએ પ્રાકૃતિક ખેતીને અપનાવી છે. માનવીય આરોગ્યની સાથે સાથે માટી અને પૃથ્વીના આરોગ્યની રક્ષા માટે આ એક મોટું અભિયાન છે. ગ્રીન હાઇડ્રોજનના ઉત્પાદનને વેગ આપવા માટે અમે ભારતમાં ‘નેશનલ ગ્રીન હાઇડ્રોજન મિશન’ પણ શરૂ કર્યું છે. ભારતના જી-20ના પ્રમુખપદ દરમિયાન, અમે વૈશ્વિક હાઇડ્રોજન ઇકોસિસ્ટમ ઊભી કરવાની દિશામાં પણ નોંધપાત્ર પગલાં લીધાં છે.
જળવાયુ પરિવર્તનના પડકારને ધ્યાનમાં રાખીને ઊર્જા સંક્રમણ 21મી સદીના વિશ્વની મહત્વપૂર્ણ જરૂરિયાત છે. સમાવિષ્ટ ઊર્જા સંક્રમણ માટે ટ્રિલિયન ડોલરની જરૂર છે. સ્વાભાવિક છે કે વિકસિત દેશો આમાં ખૂબ જ નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવે છે.
ભારતની સાથે ગ્લોબલ સાઉથના તમામ દેશો ખુશ છે કે વિકસિત દેશોએ આ વર્ષે 2023માં સકારાત્મક પહેલ કરી છે. વિકસિત દેશોએ ક્લાઇમેટ ફાઇનાન્સ માટે પહેલી વખત 100 અબજ ડોલરની પોતાની પ્રતિબદ્ધતાને પૂર્ણ કરવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી છે.
‘ગ્રીન ડેવલપમેન્ટ પેક્ટ’ને અપનાવીને જી-20એ સાતત્યપૂર્ણ અને હરિયાળા વિકાસ માટે પોતાની પ્રતિબદ્ધતાની પણ પુષ્ટિ કરી છે. સામૂહિક પ્રયાસની ભાવના સાથે, આજે, ભારત આ જી -20 પ્લેટફોર્મ પર કેટલાક સૂચનો ધરાવે છે.
આજે સમયની એ માગ છે કે તમામ દેશોએ ફ્યુઅલ બ્લેન્ડિંગના ક્ષેત્રમાં સાથે મળીને કામ કરવું જોઈએ. અમારો પ્રસ્તાવ પેટ્રોલમાં ઇથેનોલના મિશ્રણને 20 ટકા સુધી લઈ જવા માટે વૈશ્વિક સ્તરે પહેલ કરવાનો છે. અથવા વૈકલ્પિક રીતે, આપણે વધુ વૈશ્વિક હિત માટે અન્ય મિશ્રણ વિકસાવવા પર કામ કરી શકીએ છીએ, જે સ્થિર ઊર્જા પુરવઠાની ખાતરી આપે છે અને સાથે સાથે આબોહવા સુરક્ષામાં પણ ફાળો આપે છે. આ સંદર્ભમાં, આજે, અમે ગ્લોબલ બાયોફ્યુઅલ એલાયન્સનો પ્રારંભ કરી રહ્યા છીએ. ભારત આ પહેલમાં જોડાવા માટે આપ સૌને આમંત્રણ આપે છે.
પર્યાવરણને ધ્યાનમાં રાખીને, કાર્બન ક્રેડિટ પર દાયકાઓથી ચર્ચાઓ ચાલી રહી છે. કાર્બન ક્રેડિટ શું ન કરવું જોઈએ તેના પર ભાર મૂકે છે; તે નકારાત્મક પરિપ્રેક્ષ્ય ધરાવે છે. પરિણામે, કયા હકારાત્મક પગલાં લેવા જોઈએ, ઘણીવાર પૂરતું ધ્યાન આપવામાં આવતું નથી. સકારાત્મક પહેલ માટે પ્રોત્સાહનનો અભાવ છે. ગ્રીન ક્રેડિટ આપણને આગળનો રસ્તો બતાવે છે. આ સકારાત્મક વિચારસરણીને પ્રોત્સાહન આપવા માટે, હું દરખાસ્ત કરું છું કે જી -20 દેશો ‘ગ્રીન ક્રેડિટ ઇનિશિયેટિવ’ પર કામ કરવાનું શરૂ કરે.
ભારતના મૂન મિશન ચંદ્રયાનની સફળતાથી આપ સૌ પરિચિત છો. તેમાંથી પ્રાપ્ત ડેટા સમગ્ર માનવતા માટે ફાયદાકારક રહેશે. આ જ જુસ્સા સાથે ભારત ‘જી20 સેટેલાઇટ મિશન ફોર એન્વાયર્મેન્ટ એન્ડ ક્લાઇમેટ ઓબ્ઝર્વેશન’ને લોન્ચ કરવાની દરખાસ્ત રજૂ કરી રહ્યું છે. તેમાંથી પ્રાપ્ત આબોહવા અને હવામાનના ડેટા તમામ દેશો, ખાસ કરીને ગ્લોબલ સાઉથના દેશોને આપવામાં આવશે. ભારત આ પહેલમાં જોડાવા માટે તમામ જી-20 દેશોને આમંત્રણ આપે છે.
