- લોર્ડ કરણ બિલિમોરિયા CBE DL
ભારતે ચંદ્રના દક્ષિણ ધ્રુવ પર અવકાશયાનનું સફળતાપૂર્વક લેન્ડીંગ કર્યાના બીજા દિવસે, 24મી ઓગસ્ટે હું દિલ્હીમાં ઉતર્યો તે સમયે ભારત ચંદ્ર પર ઉતરનાર વિશ્વના માત્ર 4 દેશોમાંથી 1 દેશ બન્યો હતો. વાસ્તવમાં, આખું વિશ્વ $74 મિલિયનની અદ્ભુત રીતે ઓછી કિંમતે આ પરાક્રમ કરવા બદલ ભારત તરફ પ્રશંસાની નજરે જોઈ રહ્યું છે.
હું જૂન 2020થી જૂન 2022 સુધી કન્ફેડરેશન ઑફ બ્રિટિશ ઈન્ડસ્ટ્રી (સીબીઆઈ)નો પ્રમુખ હતો અને મારા કાર્યકાળ દરમિયાન 2021માં જ્યારે યુકે G7ની યજમાની કરી રહ્યું હતું ત્યારે મને B7ના અધ્યક્ષ બનવાનો વિશેષાધિકાર મળ્યો હતો, જેમાં ભારતે પણ હાજરી આપી હતી. અમે જે ઉત્કૃષ્ટ કાર્ય કર્યું છે તેના પર મને ખૂબ ગર્વ છે અને આ પ્રકારની પહેલોના આયોજનમાં જે પ્રયત્નો કરવામાં આવે છે. હું અતિશયોક્તિ વિના કહી શકું છું કે G20ના પ્રમુખપદ દરમિયાન, ભારતે પાર્કની બહાર બોલ ફેંકી દીધો છે. સમગ્ર વર્ષ દરમિયાન ભારતના ડઝનેક શહેરોમાં વિવિધ વિષયોને આવરી લેતી અને વિશ્વના નેતાઓને લાવવામાં ડઝનેક ઇવેન્ટ્સ સાથે ભારતે બારને ઊંચો કર્યો છે.
G20માં ઘણાને સંશય હતો કે અંતિમ સંવાદ સર્વસંમતિ સાથે પહોંચી શકશે નહીં; વાસ્તવમાં, તે સર્વસંમતિ સાથે અપેક્ષા કરતાં વહેલું પહોંચી ગયું હતું, જેમાં સ્પષ્ટપણે સંઘર્ષ અને પ્રાદેશિક સાર્વભૌમત્વના ઉલ્લંઘન સામે બોલવું તેમજ પરમાણુ શસ્ત્રોના ઉપયોગની કોઈપણ ચર્ચા પર પ્રતિબંધનો સમાવેશ થાય છે.
જે રીતે ભારતે 1.4 બિલિયનની વસ્તી ધરાવતા આફ્રિકન યુનિયનને G20માં પ્રથમ વખત સામેલ કર્યું તે પણ અદ્ભુત હતું. વિકાસશીલ ખંડ આફ્રિકામાં વિશાળ પડકારો છતાં વિશાળ સંભાવનાઓ છે.
ભારતને મધ્ય પૂર્વથી યુરોપ સાથે જોડતા વિશાળ અને નવીન પરિવહન પ્રોજેક્ટની જાહેરાત આ રૂટ પર વધતા વેપાર પર પરિવર્તનકારી અસર કરશે અને કેટલાક નિષ્ણાતોએ વેપારમાં 40 ટકાનો વધારો થવાની આગાહી કરી છે! ચીન દ્વારા કરવામાં આવેલ બેલ્ટ એન્ડ રોડ પહેલ તેની અપેક્ષાઓ પર ખરી ઉતરી નથી અને તે માત્ર 1 દેશની પહેલ હતી. પરંતુ G20ની આ પહેલ બધાના લાભ માટે ઘણા દેશો વચ્ચેની ભાગીદારી બની રહેશે.
ભારત, યુએસએ અને બ્રાઝિલ વચ્ચે વૈશ્વિક બાયોફ્યુઅલ એલાયન્સની રચના સાથે આબોહવા પરિવર્તન પર પણ મોટી પ્રગતિ થઈ છે. ભારતે તેના અસાધારણ અને ગ્રાઉન્ડબ્રેકિંગ ટ્રાન્સફોર્મેશનલ ડિજિટલ સ્ટેકને વિશ્વ માટે મુક્તપણે ઉપલબ્ધ કરાવ્યું છે.
ભારતના G20 એ 112 પરિણામો હાંસલ કર્યા છે, જે ભૂતકાળમાં કોઈપણ યજમાન દેશ દ્વારા સેટ કરેલા અગાઉના રેકોર્ડ કરતાં લગભગ બમણા છે. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી, અમિતાભ કાંત (G20 શેરપા) અને હર્ષવર્ધન શ્રિંગલા (G20 કોઓર્ડિનેટર) અને ભારતમાં સામેલ દરેકને આ માટે શુભેચ્છાઓ.
ભારતીય મૂળના આપણાં વડા પ્રધાન ઋષિ સુનકે તેમની પત્ની અક્ષતા સાથે વડા પ્રધાન તરીકે પ્રથમ વખત ભારતની મુલાકાત લીધી. યુકે અને ભારત વચ્ચે ફ્રી ટ્રેડ એગ્રીમેન્ટ (FTA) પર પ્રગતિ થવાની ઘણી આશાઓ હતી. બંને પક્ષો તરફથી શક્ય તેટલી વહેલી તકે નિષ્કર્ષ લાવવાની તીવ્ર ઇચ્છા છે. ભારતીય નાણા પ્રધાન નિર્મલા સીતારમણે G20 ખાતે 1,500 લોકોની હાજરીમાં મારા પ્રશ્નનો જવાબ આપતાં કહ્યું હતું કે FTAનો નિષ્કર્ષ આ વર્ષે આવશે.
સીબીઆઈના પ્રમુખ તરીકે, હું ઓસ્ટ્રેલિયન એફટીએની વાટાઘાટોમાં ઊંડાણપૂર્વક સંકળાયેલો હતો જેને પૂર્ણ કરવામાં દોઢ વર્ષ જેટલો સમય લાગ્યો હતો. એફટીએ ભારત અને યુકે બંને માટે ફાયદાકારક રહેશે. વિશ્વની 5મી સૌથી ઝડપથી વિકસતી મુખ્ય અર્થવ્યવસ્થા છે અને તેણે 400 મિલિયન લોકોને ગરીબીમાંથી બહાર કાઢ્યા છે અને તે ટૂંક સમયમાં યુએસએ અને ચીન સાથે વિશ્વની ત્રીજી મહાસત્તા તરીકે જોડાવા જઈ રહ્યું છે.
હું આગાહી કરું છું કે 2060 સુધીમાં ભારત વિશ્વની સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બની જશે. આ G20 એ માત્ર ભારતને વૈશ્વિક મંચ પર પોતાનું પ્રદર્શન કરવા સક્ષમ બનાવાવા ઉપરાંત વૈશ્વિક સંસ્થાઓમાં સુધારાની ભયાવહ જરૂરિયાતને પ્રકાશિત કરી છે. G7 હવે ભારત સહિત G8 થાય તે જરૂરી છે અને ભારતને હવે યુએન સુરક્ષા પરિષદનું કાયમી સભ્ય બનાવવું પડશે. ભારત વિશ્વનો એકમાત્ર એવો દેશ છે કે જેની પાસે વિશ્વના 5 મહાસાગરોમાંથી એકનું નામ હિંદ મહાસાગર છે!
