સદગુરુ સાથે સંવાદ
વ્યસન સામાન્ય રીતે પદાર્થોનું હોય છે. ભક્તિ એ એવી વસ્તુ પ્રત્યે છે જેને તમે તમારાથી ઉપર રાખો છો. ભક્તિનું આચરણ કરી શકાતું નથી. એનું સંવર્ધન કે સંસ્કરણ કરી શકાતું નથી. જ્યારે તમે કોઈ વસ્તુ અથવા કોઈ વ્યક્તિથી પ્રભાવિત થાઓ છો, જ્યારે તમે કોઈ વસ્તુ અથવા કોઈને તમારાથી દૂર જુઓ છો, ત્યારે ભક્તિ સ્વાભાવિક રીતે થાય છે.
વ્યસન થાય છે કારણ કે તમે કોઈ વસ્તુનો સ્વાદ માણો છો અને તમને તેનો અનુભવ ગમે છે. તમને વધુને વધુ સ્વાદ અને રોમાંચ ગમે છે. પછી તમે તેમાં વધુને વધુ સપડાતા જાઓ છો.
રસપ્રદ વાત એ છે કે, ભક્ત પોતે વ્યસની કરતાં વધુ વ્યસની દેખાય છે. વ્યસની પોતાનું વ્યસન છુપાવી શકે છે પણ ભક્ત તેની ભક્તિ છુપાવી શકતો નથી. માદક દ્રવ્યોના વ્યસની પણ પોતાના પર અમુક હદ સુધી નિયંત્રણ ધરાવે છે. જો તેની પાસે પર્યાપ્ત નિયંત્રણ હોય, તો તે ખૂબ જ સામાન્ય દેખાઈ શકે છે અને સમગ્ર વિશ્વને છેતરી શકે છે. પરંતુ ભક્ત આવી છેતરપિંડી કે ઢોંગ કરવા સક્ષમ નથી. ભક્તિ ગમે ત્યાં ફૂટે છે; ભક્ત તેને છુપાવી શકતો નથી.
બંને વચ્ચે સમાનતા એ છે કે ભક્તિ અને વ્યસન બંને વ્યક્તિની અંદર ચોક્કસ સુખદ અથવા આનંદદાયક અનુભવનું સર્જન કરી શકે છે – અને વ્યસનના કિસ્સામાં, આ સુખદ અનુભવ મજબૂત છે. ઉદાહરણ તરીકે, તમે ક્યારેય એવી વસ્તુના વ્યસની ન થશો જેનો સ્વાદ કડવો હોય. તમારે તેને સભાનપણે ખાવું પડશે. જ્યારે પણ તમે તે ખાઓ ત્યારે તમારે વિચારવું પડશે: “શું મારે એ કરવું જોઈએ?” લોકો તમાકુ, કોફી, આલ્કોહોલ અને વિવિધ પ્રકારની દવાઓના વ્યસની બની જાય છે, કારણ કે તે એક સુખદ અનુભવ આપે છે.
ભક્તિ એટલે તમારી લાગણીઓ ખૂબ જ મધુર બની ગઈ છે. એક ભક્તની રીત વિચારશીલ વ્યક્તિ માટે તદ્દન મૂર્ખ અને અતાર્કિક લાગે છે, પરંતુ ભક્ત ખૂબ જ બુદ્ધિશાળી હોય છે. આનો વિચાર કરો: તમે ઇચ્છો તે રીતે પસાર કરવા માટે તમારી પાસે દિવસમાં 24 કલાક છે. તમે શાને બુદ્ધિશાળી ગણશો? સંપૂર્ણ બુદ્ધિમત્તામાં અથવા તમામ પ્રકારની સમસ્યાઓ સાથે સંપૂર્ણ અશાંતિમાં તમારો સમય વીતાવવો કે જેનો અંતિમ વાસ્તવિકતા સાથે કોઈ સંબંધ નથી?
એક ભક્ત ખૂબ જ બુદ્ધિશાળી હોય છે કારણ કે તે એ હકીકતને સમજી ગયો છે કે જો તમે તમારો બધો સમય સંપૂર્ણ આનંદમાં પસાર કરતા હો તો તમને કશામાં ફસાતા નથી. કોઈ પીડા નથી. તે તાર્કિક ન લાગે. બૌદ્ધિક વ્યક્તિ માટે આ ખ્યાલ મૂર્ખ લાગે છે, પરંતુ જીવન પ્રત્યેના ભક્તના વલણમાં ખૂબ જ ઊંડી જીવન ભાવના સામેલ છે. ઐતિહાસિક તથ્ય એ છે કે અન્ય કોઈપણ માર્ગ કરતાં વધુને વધુ લોકો ભક્તિ દ્વારા અંતિમ સુધી પહોંચ્યા છે.
ભક્તિ આનંદનું કારણ બને છે. ભક્તિ રસાયણોના ગઠ્ઠા જેવી નથી કે જેને “એક્સ્ટસી” લેબલ આપવામાં આવે છે; આવી ગોળીઓ તમને થોડા સમય માટે ઊંચાઈ પર લઈ જાય છે અને તમને આવી ખરાબ રીતે ફેંકી દે છે, તે આ પ્રક્રિયામાં તમને સંપૂર્ણપણે બરબાદ કરી નાખે છે. તેઓ તમારી શારીરિક ક્ષમતાઓ અને માનસિક ક્ષમતાઓનું સંકોચન કરે છે. બીજી તરફ ભક્તિ તમને ખૂબ જ વધારે અને વિસ્તૃત આયામ તરફ લઈ જાય છે. આથી ભક્તિની એવી ગોળી તરીકે કલ્પના કરો કે જેના દ્વારા તમે કાયમી સ્વરૂપે આનંદ મેળવી શકો.
– Isha Foundation
